Janet Jackson
| Janet Jackson | |
|---|---|
 2006'da çekilmiş bir fotoğrafı
|
|
| Genel bilgiler | |
| Doğum adı | Janet Damita Jo Jackson |
| Doğum | 16 Mayıs 1966 Gary, Indiana, ABD |
| Köken |  Encino, Los Angeles, Kaliforniya, ABD |
| Tarz(lar) | R&B, pop, dance-pop, soul, funk, rock, disco, new jack swing |
| Meslek(ler) | Şarkıcı, Sözyazarı, Prodüktör, Dansçı, Aktris |
| Etkin yıllar | 1977-günümüze |
| Etiket(ler) | A&M, Virgin, Island Def Jam |
| İlişkili hareketler | The Jackson 5, Jimmy Jam ve Terry Lewis, Jermaine Dupri |
| Web sitesi | www.JanetJackson.com |
Janet Damita Jo Jackson veya bilinen adıyla Janet Jackson, (d. 16 Mayıs 1966) ünlü ABD'li R&B şarkıcısı ve söz yazarıdır. Sanatçı, ağabeyi Michael Jackson'ın getirdiği sesin ardından, 1982'de 16 yaşındayken Jackson kardeşlerin desteğiyle beraber ilk albümü "Janet Jackson"ı yayınladı. Bu albümle olumlu eleştiriler toplayan Jackson, bunun ardından 1984 yılında, "Dream Street" adındaki ikinci albümünü yayınladı. Albümün listelerde ilk 100'ü geçememesi sonunda kardeşleri ve menajeri olan babasıyla ilişkilerine son verdi ve gerçek yapımcılarla çalışmaya başladı. Ardından 1986'da "Control" adlı albümü yayınladı.[1]
İlk kez dünya çapında duyulan Jackson, 80'lerde adından sıkça söz ettirdi. Bu albümün başarısından sonra, 1989'da "Rhythm Nation 1814"ü yayınladı. Albümle beraber satışlarda üst sıralarda yer edindi. 1993'te 70'lerin dans parçalarından örnekler içeren albümü "janet."ı yayınladı. Albümün eleştirmenlerce tam not[2] almasının ardından 1990'ların ortasında panik atak hastalığına yakalandı. Tedavi gördüğü sırada ayrıca albümüyle de ilgilendi. 1997'de "The Velvet Rope"u çıkardı ve bu albümle ABD'de listelerin üst sıralarına çıktı. 2001'de "All for You" yayınlayan Jackson, 2000'lerde medyadan uzak kaldı.[3]
2008 itibariyle 10 stüdyo albümü yayınlayan sanatçı, satışlara bakıldığında, içinde Michael Jackson'ın da bulunduğu "Jackson kardeşler"in en başarılı kadın üyesidir.[4] Jackson, günümüze kadar 6'sı ABD listeleri Billboard 200'nde zirveye ulaşan 10 stüdyo albümüne imza attı, çıkarmış olduğu 10 single, ABD listelerinde zirveye oturdu.[5] Sanatçı, 1982'deki ilk albümden 1991'e kadar; ve 1995'teki toplama albümü için A&M Records altında, 1991'den 2007'ye kadar Virgin Records altında ve 2007'den beri Island Records altında çalıştı. Janet Jackson, günümüze kadar 100 milyondan fazla albüm satışı yakaladı.[6] Müzik hayatının dışında sinemada da yer alan Jackson, profesyonel anlamda ilk defa 1993'te "Poetic Justice" adlı filmde Tupac Shakur ile beraber oynadı. Sonrasında 2000'de "Çatlak Profesör"de görünen Jackson, son olarak 2007'de "Why Do Fools Fall In Love?" adlı filmde oynadı.
Biyografi [değiştir]
Çocukluk ve ilk kayıtlar (1966-1984) [değiştir]
Jackson kardeşlerin en genci olan 1966 doğumlu Janet Damita Jo Jackson, kardeşlerinin grubu Jackson 5'ın başarısının ardından ailesiyle birlikte Kaliforniya’ya taşındı.[3][3] 1974 yılında Las Vegas'ta kardeşleriyle birlikte katıldığı bir konserde adını duyuran Jackson, 1976 yılında CBS televizyonunun hazırladığı "The Jacksons" adlı gösteriye katılmaya başladı. Kaliforniya'da Lanai Road School adında yerel bir ilkokula başladı.[7] 9 yaşındayken ilk bestelerini yazmaya başlayan Janet Jackson'ın ilk şarkısı 1978 yılında kardeşi Randy ile beraber düet yaptığı "Love Songs For The Kids" oldu.[3] Aynı sıralarda Portola Lisesi'ne başlayan Jackson, Good Times adlı gösteride yer aldığı için arkadaşları tarafından rahatsız edilmeye başlandı.[8] Jackson bir süre sonra bu okuldan mezun oldu.[9] 1981 senesinde ablası La Toya Jackson'ın solo albümü "My Special Love"da "Camp Kuchi Kaiai" parçasında yer aldı. 1982 senesinde ilk albümü "Janet Jackson"ı piyasaya çıkardı.[3][2] Jackson, ilk albüme atmış olduğu tecrübesiz adımı, şu şekilde yorumlamıştır;
| « "Kimse bana gösteri kariyerinde yer almak istediğimi sormadı, ... bu zaten bir zorunluluktu."[3] » |
Aynı şekilde, Jane Cornwell'ın 2002 yılında sanatçı hakkında yayınlamış olduğu biyografiye göre, Jackson'ın babası Joseph Jackson'ın sanatçıya; kendisi hakkında 'baba' hatbını kullanmamasını söylemiştir.[3] Bu tarihten itibaren Jackson babasıyla sadece yapımcı-sanatçı olarak ilişkisini sürdürdü.[3]
İlk teklilerin elde ettiği küçük çaptaki başarılara ve "Janet Jackson" albümüne gelen olumlu eleştirilerden sonra, kardeşleri tarafından yapımı üstlenilen 2. stüdyo albümü "Dream Street"i 1984 senesinde çıkartan Janet Jackson; albümden çıkan single "Don't Stand Another Chance" ile R&B/Hip-Hop listelerinde 9 numara olmayı başardı.[10] Albümün satışlarının uluslararası çapta ses getirmemesinin ardından, ilk video klibini albümdeki "Dream Street"e çekti ve aynı sene Motown Records'da çalışan başka bir 80'lerin disko müzik sanatçısı James DeBarge ile evlenmeye karar verdi.[11] 7 Eylül 1984'te nişanlanan çift, bu evlilikten DeBarge'ın uyuşturucu bağımlılığı yüzünden 18 Kasım 1985'te vazgeçti.[12] Sanatçı, kendi yorumuna göre 'Jackson' soyadının getirdiği ağır bir yükü kaldırmak zorunda kaldı.[3]
"Control" dönemi ve ilk adımlar (1986-1989) [değiştir]
Önceki albümlerin elde ettiği beklenenin altındaki başarıların ardından, Jackson babası ve ailesiyle olan ilişkilerini kesmeye karar verdi. Ancak bu dönemi şu şekilde yorumlamıştır;
| « "Babama onu daha fazla beni gütmesini istemediğimi açıklamak istediğimi ancak bunun o kadar kolay olmadığını hatırlarım. Bu durumu annem aracılığıyla benim yerime söylemek daha kolayken, bunu kendim söylemek çok daha önemliydi. Bu işi kendim yapmalıydım."[1] » |
Jackson buna ek olarak;
| « "Ben sadece ailemden, evimden, babamın iktidarından kurtulmak istemiştim. Bunu babama bildirmek, yapmak zorunda olduğum en zor şeylerden biriydi." » |
şeklinde beyanat vermiştir.[13] Kısa süre sonra sanatçı, yapımcısı olan babası Joseph Jackson ile olan bağını kesti ve ünlü yapımcılar Jimmy Jam ve Terry Lewis ile anlaşma imzaladı.[1] Böylece ilk albümü için çalışmaya başlayan Jackson, albümünün adını "Control" (İngilizce: Kontrol) koyarak, babasının buyruklarından kurtulduğunu ve kendi başına daha başarılı olacağını kanıtlamak istemiştir.[1] Jackson, bir röportajında "Control" albümünün kayıtları ile ilgili;
| « "O sıralarda Minneapolis'te, kaldığımız otelin önünde iki adam yolda beni takip etmekteydi; tehlikenin kapıya dayandığını anladığım anda yapımcılarım Jimmy Jam ve Terry Lewis'e koşup beni korumalarını istemek yerine, onlara sırtımı dönüp cesurca oradan uzaklaştım. Bu, Nasty ve What Have You Done For Me Lately'nin doğuş hikayesidir." » |
şeklinde bir beyanatta bulunmuştur.[1]
Jackson, bu ilhamların ardından, 1985 ve 1986 yılı boyunca çalışarak ve ünlü yapımcıları işe alarak, 1986 yılında çıkardığı "Control" albümünü yayınladı. Albüm, eleştirmenlere göre Jackson için bir milat olarak kabul gördüğü gibi, 80'ler müziğinde hatrı sayılır bir yer edinmeyi başardı.[14] 5 hafta boyunca Amerika listelerinde 1 numarada kalan albüm, Janet Jackson’a 5 kez platin plak kazandırdı.[14]
Albümden çıkan single'lardan "What Have You Done For Me Lately", tam bir disko hiti olarak kabul edilmektedir.[14] Şarkı, ABD listelerinde ilk 10'a girdiği gibi, dans listeleri ve Hollanda başta olmak üzere kimi Avrupa ülkelerinde zirveye oturdu. Jackson, kendi yorumuna göre artık istediğini elde etmeye başlamıştır. Ardından çıkan single'lardan "Control" tam bir "kendi kararlarını verebilen Jackson" imajı çizdi, "Nasty" ise bir 80'ler hiti oldu.[1] Albümden eleştirmenlerce 80'lerin en iyi ballad şarkılarından kabul edilen "Let's Wait Awhile" gibi bir hit de çıktı.[14] 1986'nın sonlarına doğru çıkan "When I Think of You", sanatçının ilk 1 numaralı single'ı oldu. Bu tarihten itibaren, Janet Jackson, çoğu çevreye göre artık giderek tanınmaya, listelerde ağabeyi Michael Jackson ile yarışmaya başlamıştır.[13] "Control" albümünden sonra, klasik 80'ler imajıyla ve yeni sanatçı kişiliğiyle, kendi deyimiyle istediğini elde etmeye başladı. "Control" albümü, satışlara ve listelere bakıldığında Jackson'ı aile torpilli imajını silmeye yetti.[15]
"Rhythm Nation 1814" ve ilk ödüller (1989-1993) [değiştir]
"Control" adlı albümün getirdiği uluslararası başarıdan sonra, yine aynı yapımcılarla çalışmalara başladı. Albümün kayıtları sürerken, kayıt şirketi olan A&M, Jackson'a albümün "Control" tarzında kadınsı bir albüm olmasında baskı uyguladı. Jackson ise, böyle bir ikinci albümün kendi kariyerine gölge düşüreceğini belirterek, tamamen dünya sorunları ve ilişkiler üzerine odakli bir albüm yapma konusunda ısrar etti.[16] Jackson bu durumla ilgili,
| « "Saf değilim—Bir albüm veya bir şarkı hiçbir zaman dünyayı değiştiremez. Ben sadece müziğimin ve dansımın, dinleyicilerde ilgi uyandırmasını ve bu ilginin uzun süre kalması için uğraştım. Bu ilgi ne kadar uzun sürerse, insanların dönüp ne söylediğimize kulak verme oranı artmış olacaktı." » |
şeklinde beyanat verdi.[17] Aynı doğrultuda yapımcılardan Jimmy Jam, "The Boston Globe"a,
| « "Yapım sırasında çoğunlukla CNN kanalını gösteren bir televizyonumuz vardı... Bu, bize Rhythm Nation, State of the World ve The Knowledge gibi şarkılar için ilham kaynağıydı." » |
şeklinde bilgi vermiştir.[18] Jackson, o sıralarda oldukça popüler bir müzik türü olan New Jack Swing'i kullandı.[19] Ayrıca albüme, kendi deyimiyle "ruhlu R&B'yi ve isyankar rock'ı" da katan Jackson, 4. stüdyo albümü "Rhythm Nation" için gerisayıma başladı.[20]
1989 yılının 3. çeyreğinde ilk single "Miss You Much"ı çıkardı. Şarkı tam 4 hafta boyunca 1 numarada kalarak, Madonna'nın "Like a Prayer"ına rağmen, 1989 yılında en uzun 1 numarada kalan şarkı oldu.[21] Sonra satışa sunulan "Rhythm Nation 1814" albümü, Amerika listelerinde 1 numara oldu. Janet Jackson, daha sonra "Rhythm Nation" adlı şarkıyı yayınladı. Bu şarkıda güçlü toplumsal mesajlar veren sanatçı, New Jack Swing müzik çevresinde de saygı kazandı.[22] "Rhythm Nation" 2 numaraya ulaşarak ve "En İyi Koreografi" ödülü kazanarak Jackson'ın adını duyurmaya devam etti.[23][24] Ardından "Escapade"i yayınlayan Jackson, bu şarkıyla 1990 yılının başlarında 1 numaraya oturarak ve 3 hafta zirvede kalarak; hem 80'lerde hem 90'larda 1 numara şarkısı olan ilk sanatçı oldu.[2] "Escapade", Jackson'ın simgeleri arasında yer aldığı gibi, klibiyle ve müzikal başarısıyla Janet Jackson'a ödüller ve olumlu eleştiriler kazandırmıştır.[2]
Escapade'in başarısının ardından Janet, "Alright" teklisini çıkardı ancak ilk 3'te yer alan 3 şarkının ardından Alright 4 numarada kaldı.[2] "Alright"ın klibi için "When I Think of You"da çalıştığı yönetmenle çalıştı. "Alright", Jackson'a 1990'da ve 1991'de video ödülleri kazandırdı.[25] 1990 yazında, Rolling Stone dergisi tarafından oldukça dokunaklı bir ballad olarak kabul edilen ve etkili R&B öğeleri içeren[14] "Come Back to Me"yi piyasaya sürdü. Şarkı, o dönemki güçlü rakiplerine rağmen 2 numaraya kadar çıktı. Şarkı için çekilen video-klip ise Paris'te geçmekteydi. Bu şarkının ardından Jackson, "Black Cat" adlı rock şarkısını yayınladı. Ağır rock unsurları içeren bu şarkı ABD listelerinde 1 hafta boyunca 1 numarada kaldı. Şarkı, günümüzde Janet Jackson'ın çokyönlü müzikal yeteneğinin bir göstergesi olarak kabul edilmektedir.[26]
"Black Cat"in etkisinin geçmesiyle, 1990 yılının sonlarında "Love Will Never Do (Without You)" adlı eserini yayınlayan Jackson, 1991 yılının ilk haftalarında, Madonna'nın "Justify My Love" single'ını egale ederek 1 numaraya yerleşti. Bu single'dan sonra yayınlanan 8. single "State Of The World", ABD'de resmi olarak yayınlanmadı. Ancak yine de Güney Afrika listelerinin zirvesine yerleşti.[26]
-
- Rhythm Nation 1814 albümü Amerikan müzik tarihinde, 7 tane top-10'a giren şarkı çıkaran 3 albümden biri olmuştur.
- Rhythm Nation 1814 albümü Amerikan müzik tarihinde, 7 tane top-5'e giren şarkı çıkaran tek albüm olmuştur.
- Albüm, 3 takvim yılı içinde 1 numaraya ulaşabilen şarkı çıkarmış tek albümdür. (1989-1990-1991)
"janet." ve 70'lere dönüş (1993-1997) [değiştir]
Kısa bir sessizliğin ardından 31 Mart 1991'de uzun süredir nişanlı olduğu Rene Elizondo Jr. ile evlendi ancak bu evliliği bir süre gizli tuttu.[29] 1992 senesinde 50 milyon dolarlık bir anlaşmayla Virgin Records ile anlaştı[30] ve 1993 senesinde "janet." ("Janet, period" olarak okunmaktadır.) adlı 5. albümünü piyasaya sürdü.[31] 22 ülkede 1 numara olmayı başaran Jackson, sonraları
| « "Çoğu insan benim soyadımla ayakta kaldığımı düşünmüştü ... Albüme soyadımı vermeyip sadece "janet."ı kullanmamın sebebi, benim onlarsız da ayakta kalabileceğimi göstermekti"[32] » |
şeklinde bir beyanatta bulundu. Jackson albümün yayınlanmasının ardından, 1993 yazında ilk single için "That's the Way Love Goes"u seçmiştir. Ancak, Virgin Records, ilk teklisinin "If" olmasını istemiştir.[33] Uzun süren tartışmaların ardından, "That's the Way Love Goes" ilk single olarak seçilmiştir. Şarkı beklenenin aksine çıkar çıkmaz albümünü 1 numaraya oturttu ve 8 hafta listelerin zirvesine oturarak, Jackson'ın bugüne kadar çıkardığı teklilerden en uzun süre zirvede kalan şarkısı oldu.[2] Şarkının klibinde o zamanlar ünlü olmayan Jennifer Lopez de oynamıştır. O sıralardaki Jackson'ın uyandırdığı etkiye bakıldığında Rolling Stone dergisi bu konuda:
| « "Amerika'nın siyahi krallığının prensesi olarak, Janet Jackson yaptığı her şey önem taşıyor. Jackson yeni albümüyle, Control'deki gibi kendinden bahsetmek veya Rhythm Nation'daki gibi toplumsal sorunlarla boğuşmak yerine, bu sefer cinsel olgunluğa eriştiğini açıkça göstermektedir, Jackson, örnek alınmalıdır. Jackson'ın yeni albümü müzikte tarhisel bir dönüm noktasıdır." » |
şeklinde bir açıklamada bulunmuştur.[34]
Satışlardan tatmin olan Virgin Records, sonra ikinci single olan "If"e klip çekti. Ancak şarkı, şirketin diretmelerine rağmen ABD listelerinde 4 numarayı geçemedi.[35][36] Bu sıralarda, Jackson, Eylül 1993'teki Rolling Stone dergisi kapağı için üstsüz bir biçimde, eşinin elleri tarafından göğüsleri kavramış biçimde poz verdi.[37] Bu resim için, albümdeki kapağın kesilmemiş sürümünü kullanan sanatçı, kısa bir süre sonra, Tupac Shakur ile beraber "Poetic Justice" filminde belirdi. Bunun ardından Jackson eleştirmenlerce güçlü bir ballad ve piyano-pop olarak kabul edilen, ayrıca "Poetic Justice"in soundtrack albümünde de kullanılan "Again"i piyasaya sürdü. "Again", 1993'ün son haftalarında zirveye erişerek orada 2 hafta kaldı.[38] Aynı şekilde, Jackson'ın oyunculuğu da, başlangıç için kayda değer bulundu.[39]
Bu başarıların ardından, "Because of Love", "Any Time, Any Place", "You Want This" gibi top-10 şarkıları çıkardı. "Any Time, Any Place" Jackson'ın kendi deyimiyle "kendi cinsel fantezileriyle örülü"ydü.[40] Elde ettiği büyük başarıların ardından, 1995'te de sadece Avustralya ve Yeni Zelanda'ya özel "Whoops Now" ve bir punk-pop parçası olan What'll I Do'yu piyasaya sürdü. Her iki şarkı da Yeni Zelanda'da zirveye oturdu.[41] "janet." albümüyle 1994 Grammy'lerinden "That's the Way Love Goes" şarkısıyla "En İyi R&B Parçası" ödülünü de kazanandı. 1993 Kasım ayında 12 ay devam edecek olan "Janet. Tour" turnesine çıkarak 1995 senesinde bu turnesini bitirdi.[42] Ekim 1995'de ilk derleme albümü "Design of a Decade 1986/1996"de iki yeni parçaya yer veren Jackson, bu albümle iki kez platin plak kazandı.[43][44] Bu başarılarının ardından, 1995'te ağabeyi Michael Jackson ile de ilk ve tek düetini yaptı.[45][41][46][42]
"The Velvet Rope" ve bunalımlar (1997-2001) [değiştir]
Tüm bu ses getiren dönemin ardından müzikal bağlamda kısa bir sessizliğe gömülen Jackson, 1997 yılında, tekrar albümü için çalışmalara başladı. Ancak eleştirmenlere ve Jimmy Jam'e göre bu sıralarda yaşadığı bunalımları, müziğine yansıtmıştı.[13] Müzik eleştirmenleri; albümdeki fısıldamalı konuşmaların, trip hop türünde şarkıların, olağandışı müzik aletlerinin Jackson'ın bunalımını tanımlamaya yettiğini beyan etti.[13] Albümün kayıt aşamasındaki durumu için Jackson
| « "Kimi özel yerlerin kapısında, kimin girip kimin giremeyeceğini gösteren kadife halatlar vardır. Albümdeki "The Velvet Rope" (Kadife Halat) ismiyle bu ayrımı ve bu ayrılmışlığın verdiği hisleri ortaya koymak istedim. Tüm hayatım boyunca, ben bu halatın her iki tarafında da yer aldım. Özellikle çocukluğumda, kendimi çok yalnız, yanlış anlaşılmış ve terkedilmiş hissettim." » |
şeklinde bir demeç verdi.[47] Sonunda, 1997 senesinde "The Velvet Rope" isimli 6. stüdyo albümünü çıkardı. Bu albümle, müziğiyle aynı doğrultuda, verdiği pozlar ve cinsel tavırlarıyla da dikkat çekti. Albümde 'cinsellik' ile ilgili birçok konuyu sözlerine yansıtan sanatçı, bu albümle Amerika listelerinde yine 1 numara olmayı başardı.[48][2]
İlk tekli, Joni Mitchell'ın "Big Yellow Taxi" şarkısından sözler içeren ve rapçi Q-Tip ile yapımı üstlenilen "Got 'Til It's Gone", oldu. Albümden çıkan sonraki single'lardan "Together Again" uluslararası bir başarı elde ederek 1 numara oldu, ayrıca "I Get Lonely" listelerde 3 numaraya kadar tırmandı.[49] Jackson, bu başarıların ardından, bir disko hiti sayılan "Go Deep"i yayınladı, ancak eleştirmenlere göre şarkı sadece bir disko hiti olarak kaldı.[49] Ardından "You" ile gündeme gelen Jackson, en son olarak da piyano-pop şarkısı "Every Time"ı yayınladı. Ancak son single'ların beklenenin altındaki başarısı yüzünden, albümle adını taşıyan "Velvet Rope" adlı Vanessa Mae düeti çıkarılamadı.[50] Sanatçı 1998 senesinde içinde Afrika, Asya, Avrupa ve Güney Amerika'yı da kapsayan "The Velvet Rope Tour" turnesine çıktı. Turne sonunda Elton John, Busta Rhymes, Shaggy ve Blackstreet ile birlikte düetlere katıldı. 1999 yılının bitiminde Billboard dergisi tarafından yapılan araştırmaya göre, Madonna, Boyz II Men ve Whitney Houston gibi yıldızları geride bırakarak, Mariah Carey'in ardından "1990'ların en başarılı ikinci sanatçısı" ünvanını aldı.[51] 2001 senesinde Amerikan Müzik Ödülleri’nce "Onur Ödülü"ne layık görüldü.[52]
1998'de "Together Again" adlı şarkıdan elde edilen tüm gelirleri "Birleşik Devletler AIDS ile Savaş Derneği"ne bağışladı.[49] The Daily Telegraph gazetesinden Neil McCormick, Jackson'ın AIDS ile verdiği savaş ve cinsel tercihlere duyduğu saygıyı kendi köşesinde övmüştür.[50] Aynı doğrultuda Rolling Stone albümdeki "Free Xone" adlı şarkıyı, yakaladığı müzikal tarz ve homofobi karşıtı sözleriyle albümün en iyi şarkısı olarak nitelendirmiştir.[53] The Velvet Rope yakaladığı bu AIDS ve homofobi karşıtı tutumuyla, Amerikan LGBT Forumu tarafından ödüle layık görüldü.[54]
"All For You" ile R&B'ye dönüş (2001-2004) [değiştir]
2000 yılında "Çatlak Profesör" filminde "Profesör Denise Gaines" rolüyle oynayan Jackson, yine aynı filmin soundtrack albümü için yaptığı "Doesn't Really Matter" adlı çalışmasıyla beraber ABD listelerinde zirveye oturdu. Sanatçı, içinde hip hop ve R&B ögeleri içeren bu şarkısıyla zirvede 3 hafta kaldı.[55][56] Bu şekilde, Jackson, Madonna'dan önce, "80'lerde, 90'larda ve 2000'lerde 1 numara şarkısı olan ilk sanatçı" ünvanını kazandı.[57] "Doesn't Really Matter"ın başarısının ardından sanatçı, şarkıyı 2001 çıkışlı sonraki albüme de ekledi. Bu şekilde hem filmde rol alırken, hem de soundtrack'in en başarılı şarkısına imza attı.[58] Film, ilk haftasında 42.7 $ elde ederken, bu sıralarda Jackson, eşi Rene Elizondo'dan da ayrılmak durumunda kaldı.[59]
Sinema kariyeri için ayırdığı 1 yılın ardından, Nisan 2001'de 7. stüdyo albümünü yayınladı. Albüm, ilk haftada 605,000'lik bir satış elde ederek sanatçıya 3 kez platin plak kazandırdı. Albümden çıkan single "All for You" henüz satışa sürülmemiş olmasına rağmen 14 numaradan Billboard Hot 100 listesine giriş yaptı. Bu numara, tüm zamanların "satışa sürülmediği halde en üst sıradan giriş yapan" şarkısı olmasını sağlamıştır.[60] Şarkı daha sonra 7 hafta boyunca Amerika listelerinde 1 numaraya yerleşerek, Jackson'ın en uzun zirvede kalan ikinci parçası oldu, ayrıca şarkı Grammy'lerden yılın sonunda ödülle döndü.[42] Albümle ilgili Allmusic'in Stephen Thomas Erlewine'i
| « "Jackson'ın albümü tamamen bir arzularınızı açığa çıkarıyor, albüm 70 dakikalık süresi boyunca içinizde yavaşça yayılıyor, özellikle albüm hakkında bir şeyler biliyorsanız kesinlikle sizi daha çok çekiyor" » |
demiştir.[61]. The New York Times'ın Jon Pareles'i de buna ek olarak,
| « "Jackson, diğer birkaç usta gibi hip hop'ın değişkenliğini rahatça kullanmayı becermiş, Ms. Jackson melodilerdeki dokuyla eğlenerek rahatça sizin başınızı döndürmeyi sağlıyor." demiştir.[62] » |
Bu başarılardan sonra, "Someone to Call My Lover" adlı şarkısıyla 3 numarayı tattı ve United World Chart listesinde zirveye oturdu.[63][44] 2002 senesinde Missy Elliott, P.Diddy ve Carly Simon ile düeti "Son Of A Gun (I Betcha Think This Song is About You)" single'ı ile Amerika single listelerinde 13 numara olan Janet Jackson, bu şarkıyı eski eşi Rene Elizondo Jr. için yazdığını inkar etti.[64][44] 2002'de Beenie Man ile beraber "Feel It Boy" adlı reggae şarkısında yer aldı. Aynı tarhite Jermaine Dupri ile tanışmıştır.
"Damita Jo", skandallar ve ticari sarsılmalar (2004-2006) [değiştir]
Janet Jackson, Şubat 2004'te "Super Bowl XXXVIII" gösterisinde, "Rhythm Nation" ve "All for You" adlı şarkılarını tek başına söyledikten sonra, Justin Timberlake'in yanına gidip beraber gösteriye başlamıştır. Justin Timberlake ile "Rock Your Body" şarkısını söylerken Timberlake aniden, Jackson'ın büstiyerini indirerek onun göğsünün açılmasına sebebiyet vermiştir.[65] Canlı yayında binlerce kişiye yansıyan olay sonrası ikili, olayı kaza olarak değerlendirmiştir. Jackson bunun hemen ardından
| « "Birilerinin duygularını bir şekilde istismar ettiysem çok özür dilerim. Bu olay benim isteğim ve bilgim dahilinde gerçekleşmedi. ... MTV, CBS ve NFL'nin herhangi bir şekilde bu olaydan haberi yok, maalesef sonunda her şey kötüye gitti." şeklinde yorum yapmıştır.[66] » |
Bu olaydan sonra Jackson'ın adı bir süre boyunca, Google arama motorunun en çok aranan ismi oldu.[67]
1 ay sonra, Mart 2004'te yeni stüdyo albümü "Damita Jo"yu çıkardı. Albümün yayınlandığı dönemde, Jackson,
| « "Albüm aşk ve sevgi hakkında ... Damita Jo da bunun baş oyuncularından biri." » |
şeklinde yorumda bulunmuştur.[68] Aynı sıralarda USA Today'deki gazetecilerden Stevie Jones, köşesinde "İsmini Jackson'ın göbek adından alan albüm, sanatçının farklı yönlerininden bahsettiği bir formatta olmuş." şeklinde yazmıştır.[68] Bu olumlu eleştirilere rağmen albüm, 1986'daki "Control" albümünden beri sanatçının zirveye ulaşamayan ilk albümü oldu.[69] Her ne kadar "Damita Jo" ile Amerika listelerinde 2 numara olsa da, satışların pek iyi gitmemesi ve single'ların listelerin alt sıralarında yer alması nedeniyle Virgin Records ile sanatçının arası açılmaya başladı.[70] Albümden çıkan single "I Want You" ile "En iyi Bayan R&B Performansı" adaylığına gösterildi.[71] Aynı günlerde, ağabeyi Michael Jackson'ın çocuk tacizi suçlamaları yüzünden bunalıma giren Jackson, kendi yorumuna göre, iki kötü durumu beraber yaşamak zorunda kalmıştır. Ancak ağabeyi daha sonra aklanmış ve iddiaların yalan olduğu ortaya çıkmıştır.[72] Yine aynı dönemlerde, İnsan Hakları Derneği ve Los Angeles AIDS Vakfı'na yaptığı katkılardan ötürü "İnsanlık Ödülü" ile şereflendirildi.[73]
"20 Y.O." ve maddi sıkıntılar (2006-2008) [değiştir]
2006'da çıkması planlanan 9. stüdyo albümünün tanıtımı için Us Weekly dergisinin kapağında yer alan Jackson, bunun peşisıra 2006 Eylül ayında 9. albümü "20 Y.O."'u ("Twenty Years Old" olarak okunmaktadır.) yayınladı. Bu albümle yine, önceki albüm "Damita Jo" gibi Amerika listelerinde 2 numara oldu.[74] Albümün hem 40. yaşını, hem de ilk başarılı albümü "Control"ün 20. yılını kutlamaya yönelik olduğunu söylemiştir.[75] Rolling Stone dergisi, albümün çıkışıyla ilgili
| « "Jackson'ın son albümünün adı, sanatçının 1986'da Control ile yapmış olduğu etkiden günümüze kadar geçen 20 yıl karşılaştırılmış. Onun yerinde olsak bu şekilde bir kaşılaştırma yolunu seçmezdik." » |
şeklinde yorum yapmıştır.[76] Buna rağmen Newsday'in Glenn Gamboa'sı albüm hakkında olmulu eleştirilerde bulunmuş ve
| « "'20 Y.O.' adlı albümde Jackson, kendi tavırlarıyla değil, tamamen kendisiyle, kendi benliğiyle, kendi tarzıyla yer almaktadır. Bu albümle Jackson'ın dans ve R&B'ye olan geri dönüşü görülebilmektedir." » |
şeklinde yorum yapmıştır.[77]
İlk haftada 300,000’lik bir satış yakalayan Jackson, albümden çıkan ilk single "Call on Me"de Nelly ile düet yaparak R&B listelerinde 1 numara olmayı başarırken 2. single "So Excited" beklenen başarıyı elde edemedi.[78] Her ne kadar bu tür başarılar elde etse de, son iki albümde ABD listelerinde zirveye oturamamıştır. Sonuç olarak şirketi Virgin Records ile arası açıldı ve çareyi Mariah Carey'in de bulunduğu Island Records'a geçmekte buldu.[79][80]
"Discipline" dönemi ve yeni yapımcılar (2008 - ? ) [değiştir]
2007 yılında Island Records ile anlaşma imzalayan sanatçı, aynı sene Tyler Perry'nin "Why Did I Get Married" adlı filminde başrol oynadı. Aynı yıl Forbes dergisi tarafından, eğlence dünyasının en zengin 7. kadını ilan edildi.[81] Daha sonra, 2008 yılının Şubat ayında 10. stüdyo albümü "Discipline"i yayınladı. 24 yıldır ilk defa yapımcıları Jimmy Jam ve Terry Lewis ile çalışmamıştır.[82] Bu yapımcıların yerine albümde Rodney Jerkins, D'Mile, Jermaine Dupri, Stargate, Ne-Yo, Tricky Stewart ve The-Dream gibi ünlü yapımcılarla çalışmıştır. Albüm, böylelikle, sonunda Jackson'ın 7 yıldır elde edemediği zirveyi elde etti.[2][82] Allbümün Amerikan listeleri olan "Billboard 200"de zirveye çıkmasıyla beraber, ağabeyi Michael Jackson'ın 5 tane olan #1 albümlerinin sayısını geçmiştir.[83]
12 Aralık 2007 tarihinde internete sızan "Feedback" single'ı resmi olarak yayımlanmadan önce internet ortamında en fazla paylaşılan şarkı ünvanını aldı.[84] Dijital ortama sızdığı gün 5 saat içerisinde 1,340,000 milyon blog'a yayıldı.[85] Şarkı daha sonra, ABD listelerinde 19 numaraya çıkarak Jackson'ın 2001'den beri ilk 20'ye giren ilk parçası oldu.[86] Bunun ardından "Rock With U" adlı şarkıya klip çekti. Şarkı, beklenenin aksine ABD'de listelerine giremedi. Bu hayal kırıklığının ardından "LUV" ve "Can't B Good" adlı diğer şarkılarını çıkardı. Ancak, bu şarkılara henüz video-klip çekilmemiştir.[87] Jackson, son olarak 10 Eylül 2008'de başlaması planlanan 5. dünya turu "Rock Witchu Tour"un haberini vermiştir.[88] Bu turun bir ayağı olan Montreal'de 29 Eylül 2008'de bir konserin başlamasından kısa bir süre önce birden hasta olup hastaneye kaldırıldı. Bu nedenle konser iptal edildi, ancak sanatçı bu konseri yeniden düzenlemeyi istediğini beyan etmiştir.[89] Sanatçı hastaneye götürüldükten iki saat sonra çıktı. Temsilcileri onun durumu hakkında ayrıntı vermedi, ancak hastanın iyileşmekte olduğunu söylediler.[90]
Müzikal tarz ve performans [değiştir]
Müzikal eleştiriler [değiştir]
Mezzo-soprano sese sahip olan Jackson,[91] eleştirmenlerce ABD'deki en çok yönlü sanatçılardan biri olarak görülmektedir.[92] Rolling Stone dergisine göre, Jackson'ın sesi, ağabeyi Michael Jackson'ın sesinin inceltilmiş ve yankılı bir başka sürümüdür. Ancak Slant Magazine dergisine göre, ince sesli olması onu "cırtlak" kılmaktadır.[93][94] Rolling Stone'dan David Ritz, onun müzikal tarzını sembolik olarak Marvin Gaye ile karşılaştırmış ve
| « "Marvin gibi, Jackson da özgün müzik kalitesine sahiptir. Jackson'ın sanatı Marvin Gaye'inki gibi kişisel sıkıntılarla birikime sahne olmuştur." şeklinde yorum yapmıştır.[95] » |
Jackson bunların dışında, kendine kardeşlerinden Michael'ı ve Jermaine'i örnek aldığını söylemiştir.[95] Rolling Stone'na göre, Jackson'ın diğer bariz örnek aldığı sanatçılar; The Ronettes, Dionne Warwick, Tammi Terrell ve Diana Ross gibi 70'lerin simgeleridir.[96]
Eleştirmenlere göre Jackson'ın müzikal görünüşü, içinde R&B, pop, soul, rap, rock ve dans gibi birbirine zıt olabilecek türlerle çevrilmiştir.[97] Jackson'ın resmi menajeri Quadree El-Amin, Jackson'ı Barbra Streisand ile karşılaştırmış ve
| « "Jackson, kuşkusuz Barbra Streisand'dan daha büyük, çünkü Streisand, Jackson'ın yaptığı gibi sokaktaki kalabalığa yeterince enerji veremiyor. Ancak Streisand zengin. Yine de Jackson, kalabalığa hitap ediyor." şeklinde yorum yapmıştır."[98] » |
Ayrıca yapımcılar Jimmy Jam ve Terry Lewis, "Jackson, zamana ayak uydurarak, funk, disko, new jack swing gibi farklı müzik türlerinin üstesinden gelmeyi bilmiştir." şeklinde yorum yapmıştır.[97]
She's a Rebel: The History of Women in Rock & Roll (2002) adlı kitabın yazarı Gillian G. Gaar, Control albümünü "otobiyografik kurtuluş, özgürlük, evlilik, ayılık gibi temellere kurulu bir albüm" olarak değerlendirmiştir.[99] Aynı bağlamda Funk: The Music, The People, and The Rhythm of The One (1996) adlı kitabın yazarı Rickey Vincent da Rhythm Nation 1814'i
| « "Albüm, Jackson ailesi tarihinin en kalın harflerle gösterilmesi gereken, yoğun sosyal mesaj içerikli bir pop simgesidir. Bu doğrultuda ailede bununla yarışacak tek albüm ağabeyi Michael'ın Bad albümüdür." şeklinde göstermiştir.[100] » |
Joshua Klein'a göre janet. albümü "bir sanatçının olması gereken en doğru şekilde, saflıktan cinsel doygunluğa ulaşmışlığı; aşkı ve arzuyu aynı anda hissettirebilen nadir gelişimlerden biri" olarak gösterilmiştir.[101]
Koreografi [değiştir]
Sanatçının kliplerinde, konserlerinde veya gösterilerde uyguladığı koreografik stili, ağabeyi Michael Jackson ile benzerlik gösterse de, Jackson'ın dans stili genel olarak daha kadınsı olarak ifade edilmektedir.[102] Kendi düzeni dışında, Paula Abdul, Michael Kidd ve Tina Landon gibi ünlü koreograflarla çalışmıştır. Landon, ayrıca 1995 yılı Michael Jackson ve Janet Jackson düeti "Scream"de de koreograf olarak görev almıştır.[103]
Jackson'ın koreografi adına daha ayrıntılı bilgiler edinilmesi için, birkaç farklı gösterisini ayrı ayrı izlemek gerekmektedir.[104] Çoğu eleştirmene göre, onun koreografileri en açık biçimde, "The Pleasure Principle", "Rhythm Nation", "Miss You Much", "If", "Together Again", "Doesn't Really Matter", "All for You" ve "Feedback" gibi Jackson kliplerinde görülmektedir.[1][105][104] Jackson'ın eski eşi, yönetmeni ve koreografi öğretmeni René Elizondo Jr., sanatçının genel performansı hakkında, "Janet eğer bir tabureye oturup gitarını tıngırdatmaya başlarsa, 8 saatlik bir gösterinin rahatlıkla üstesinden gelebilir." demiştir.[103]
Kalıt [değiştir]
Janet Jackson, eleştirmenlerce, belirgin bir biçimde Michael Jackson ve geri kalan Jackson kardeşlerden farklı bir mesafede ilerlemiştir.[106] Joshua Klein, sanatçı hakkında
| « "Müzik hayatının ilk yarısında, Jackson'ın açık bir biçimde bir şeyleri kanıtlamanın peşinde olduğu görülmektedir. Ağabeyinin dünya çapında ses getirdiği dönemde, Jackson 1982'de kariyerine ağabeyinin çok gerisinde başlamıştır. Jackson asla genel yargı klişelerini ilk yıllarında kullanmamıştır. Bu, onu kesinlikle farklı kılmıştır." » |
demiştir.[101] Yine Allmusic dergisinin Steve Huey'si sanatçı hakkında
| « "Her ne kadar eğlence dünyasının lideri olan bir ailede doğmuş olsa da, Janet Jackson daima, sadece kendi başına bir "süperstar" olmayı başarmıştır. Bu konuda Jackson'ın tek rakibi Madonna ve Whitney Houston'dır. Jackson, kendi başına nasıl saf bir kızdan seksi olgunluğa ulaşmış bir kadına dönüşüldüğünü en açık şekilde göstermiştir." » |
şeklinde bir yorum yapmıştır.[107] Klein ayrıca "Bir sanatçının yıldızlığını kestirmek akıl işi değildir. Ancak Jackson'ın "It's Janet-Miss Jackson-If you're nasty" şeklindeki basit kalıptaki öbeklerinin ardında yer alan parıltıyı herkes rahatça gördü." şeklinde ekleme yapmıştır."[101]
American Popular Music : The Rock Years (2006) kitabının yazarları Larry Starr ve Christopher Alan Waterman'a göre, Amerikan müzik endüstrisinin yeniden toparlanmaya başladığı 80'li yılların ortalarında, Janet Jackson, tüm diğer milyon dolarlık satışa erişen sanatçılardan farklı olarak, müzik piyasasının nabzını tutmayı ve buna göre pazarlama politikalarını geliştirmeyi çok ustaca becermiştir.[108] Mart 2008'de, Business Wire,
| « "Janet Jackson, modern müzik tarihinin en çok satan 10 sanatçısından biridir. Sanatçı rock'n'roll tarihinin en başarılı 9. oluşumu, en başarılı 2. bayan sanatçısıdır." şeklinde beyanat vermiştir.[6] » |
Jackson'ın müzikal görünüşü, çoğu yeni nesil modern sanatçıya da örnek olmuştur. R&B sanatçısı Cassie, kendisini "fanatik Jackson hayranı" olarak tanımlamış ve bunu
| « "Kariyerimi Janet Jackson'ınkine benzetmeye bayılıyorum ... O inanılmaz, tavırlarından sesine kadar tam bir tanrıça" » |
şeklinde ayrıntıya indirgemiştir.[109] Chicago Tribune,
| « "Cassie Jackson'ı seven tek şarkıcı değil, büyük bir ihtimalle de son olmayacak." » |
şeklinde yorum yapmıştır.[109] 2001'de bir uçak kazasında hayatını kaybeden R&B şarkıcısı Aaliyah, ölümünden sonra çekilen Aaliyah Remembered (2005) adlı belgeselde, Janet Jackson'ın en büyük hayranlarından biri olduğunu vurgulamıştır. Aaliyah, bunu kendi sözleriyle;
| « "Her zaman Jackson ile beraber çalışmayı istemişimdir. O gerçek bir sanatçı ... Umarım bir gün bir düette beraber anılırız." şeklinde yorumlamıştır.[110] » |
Ciara da Jackson hakkında
| « "Daha dün Janet Jackson'ı televizyonda izlemiştim; şimdi ise onunla karşılaştırılıyorum." » |
şeklinde beyanat vermiştir.[111] The Atlanta Journal and Constitution'ın Sonia Murray'i Beyoncé Knowles'ın da sanatçıya saygı duyduğunu söylemiştir; Knowles bunu
| « "Janet Jackson'a aşığım! ... Söyleyecek bir şeyim yok ancak şu bilinsin ki her zaman onun hakkında söyleyecek olumlu şeylerim vardır." » |
şeklinde açıklamıştır.[112] The Seattle Times'ın Pam Sitt'i
| « "Britney Spears ve Christina Aguilera gibi yeni nesil yıldızlar, kendilerine daima Jackson'ın en az bir bölümünü örnek almıştır." » |
şeklinde yorumlamıştır.[113]
Müzik galerisi [değiştir]
Janet Jackson ile ilgili daha ayrıntılı müzik arşivleri; sanatçının her bir şarkı maddesinde yer almaktadır.
|
Jackson'ın 1986 yılında çıkardığı şarkı; "Nasty". Şarkı, 80'lerin simgelerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Dinlemekte problem mi yaşıyorusnuz? Medya yardımı sayfasına göz atın. |
Çatlak Profesör filminin soundtrack'inde yer alan 2000 hiti "Doesn't Really Matter"
Dinlemekte problem mi yaşıyorusnuz? Medya yardımı sayfasına göz atın. |
Diskografi [değiştir]
| Yıl | İsim | Liste Pozisyonları | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ABD |
ABD R&B |
UK |
CAN |
AUS |
NZ |
GER |
JAP |
FRA |
|||
| 1982 | Janet Jackson | 63 | 6 | — | — | — | — | — | — | — | |
| 1984 | Dream Street | 147 | 19 | — | — | — | — | — | — | — | |
| 1986 | Control | 1 | 1 | 8 | 23 | 25 | 5 | 36 | — | — | |
| 1989 | Rhythm Nation 1814 | 1 | 1 | 4 | 7 | 1 | 19 | 39 | 1 | — | |
| 1993 | janet. | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 5 | 5 | 16 | |
| 1997 | The Velvet Rope | 1 | 2 | 6 | 2 | 4 | 3 | 5 | 1 | 5 | |
| 2001 | All For You | 1 | 1 | 2 | 1 | 3 | 6 | 3 | 3 | 2 |
|
| 2004 | Damita Jo | 2 | 2 | 32 | 7 | 18 | 23 | 21 | 10 | 35 |
|
| 2006 | 20 Y.O. | 2 | 1 | 63 | 4 | 55 | 34 | 46 | 7 | 32 | |
| 2008 | Discipline | 1 | 1 | 63 | 3 | 16 | 35 | 38 | 9 | 43 | |
Bulunduğu diğer çalışmalar [değiştir]
Televizyon dizileri [değiştir]
|
Filmler [değiştir]
|
Ayrıca bakınız [değiştir]
- The Jackson 5
- Michael Jackson
- Janet Jackson diskografisi
- Jimmy Jam ve Terry Lewis
- ABD 1986 yılı 1 numara şarkıları
- ABD 1989 yılı 1 numara şarkıları
- ABD 1990 yılı 1 numara şarkıları
- ABD 1991 yılı 1 numara şarkıları
- ABD 1993 yılı 1 numara şarkıları
- ABD 1998 yılı 1 numara şarkıları
- ABD 2000 yılı 1 numara şarkıları
- ABD 2001 yılı 1 numara şarkıları